На 1 август стапи на сила законскиот акт со кој се регулира вештачка интелигенција во ЕУ. Како прво законодавство за вештачка интелигенција во светот, овој акт може да постави глобален стандард за регулација на вештачката интелигенција и да го промовира европскиот пристап кон технолошката регулатива на глобално ниво. Актот за вештачка интелигенција на ЕУ е првиот закон за вештачка интелигенција и регулаторна рамка која има за цел да се осигура дека системите за вештачка интелигенција се безбедни и дека тие го почитуваат законот и основните права и вредности на ЕУ.
Што е вештачка интелигенција?
Вештачката интелигенција (ВИ) е употреба на дигитална технологија за создавање системи способни да извршуваат задачи за кои вообичаено се смета дека бараат човечка интелигенција.
ВИ не е нова технологија. Некои технологии за вештачка интелигенција постојат со децении, но напредокот во компјутерската моќ, достапноста на големи количини на податоци и нов софтвер доведоа до големи откритија за кратко време.
Новите правила кои стапија на сила во ЕУ, воспоставуваат одредени обврски за давателите на вештачка интелигенција и го регулираат овластувањето на системите за вештачка интелигенција на единствениот пазар на ЕУ.
Огромното мнозинство системи за вештачка интелигенција не претставуваат ризици и затоа тие можат да продолжат да се користат и нема да бидат регулирани или засегнати од актот за вештачка интелигенција на ЕУ. Системите за вештачка интелигенција кои претставуваат само ограничени ризици ќе подлежат на многу лесни обврски за транспарентност, како што е откривањето дека нивната содржина е генерирана од вештачка интелигенција, така што корисниците можат да донесуваат информирани одлуки за понатамошна употреба. Ќе бидат овластени широк спектар на високоризични системи за вештачка интелигенција, иако ќе подлежат на низа барања и обврски за да се добие пристап до пазарот на ЕУ.
За некои употреби на вештачката интелигенција, ризиците се сметаат за неприфатливи, така што овие системи ќе бидат забранети за употреба во ЕУ. Тие вклучуваат когнитивна бихејвиорална манипулација, предвидливо полициско работење, препознавање емоции на работното место и образовните институции и социјално бодување. Ќе бидат забранети и далечинските биометриски системи за идентификација, како што е препознавањето на лицето, со некои ограничени исклучоци.
Целите на актот за вештачка интелигенција не се само подобрување на управувањето и ефективно спроведување на постоечкиот закон за основни права и безбедност. Намерата на законодавците на ЕУ е, исто така, да промовираат инвестиции и иновации во ВИ во рамките на ЕУ и да го олеснат развојот на единствен пазар за апликации за вештачка интелигенција во делот на медицински дијагнози, автоматизирани преводи, алатки за навигација, контрола на квалитетот во производството и предвидување на природни катастрофи.
Вештачката интелигенција може да придонесе за поиновативна, поефикасна, одржлива и конкурентна економија, а истовремено да ја подобри безбедноста, образованието и здравствената заштита за граѓаните. Ја поддржува и борбата против климатските промени. И покрај тоа што го поддржува развојот на технологијата за вештачка интелигенција, ЕУ ги препознава потенцијалните ризици и поттикнува етички и човекоцентричен пристап кон оваа технологија.
ЕУ е првата во светот која усвои закон за вештачка интелигенција. Како прв закон од ваков вид, тој може да постави глобален стандард за регулација на вештачката интелигенција во други јурисдикции, исто како што GDPR (општата регулатива за заштита на податоците) направи за приватноста на податоците, со што го промовира европскиот пристап кон технолошката регулатива на светската сцена. Со поставувањето на овие стандарди, ЕУ сака да го отвори патот за глобален пристап кон вештачката интелигенција кој е: етички, безбеден и доверлив.
Актот за вештачка интелигенција се однесува на ризиците поврзани со специфичните употреби на вештачката интелигенција, категоризирајќи ги во четири нивоа на ризик и соодветно воспоставувајќи различни правила.Според тоа, актот за вештачка интелигенција вклучува дополнителни одредби за поддршка на иновациите со вештачка интелигенција во ЕУ. Ова, исто така, оди рака под рака со други иницијативи, вклучувајќи го и координираниот план на ЕУ за вештачка интелигенција кој има за цел да ги забрза инвестициите во вештачката интелигенција во Европа.
Во октомври 2020 година, Европскиот совет расправаше за дигиталната транзиција. Во врска со вештачката интелигенција, лидерите на ЕУ ја поканија Комисијата да: да предложи начини за зголемување на европските и националните јавни и приватни инвестиции во истражување, иновации и распоредување на вештачката интелигенција, да се обезбеди подобра координација и повеќе мрежи и синергии меѓу европските истражувачки центри засновани на извонредност
обезбеди јасна, објективна дефиниција на високоризичните системи за вештачка интелигенција.
Во април 2021 година, Комисијата објави предлог за регулатива со цел да се усогласат правилата за вештачка интелигенција (акт за вештачка интелигенција) и координиран план кој вклучува збир на заеднички активности за Комисијата и земјите-членки. Овој пакет правила има за цел да ја подобри довербата во вештачката интелигенција и да го поттикне развојот и ажурирањето на технологијата за вештачка Акт за вештачка интелигенција: Советот повикува на промовирање безбедна вештачка интелигенција која ги почитува основните права (соопштение за печатот, 6 декември 2022 година)
На 9 декември 2023 година, по тридневните „маратонски“ разговори, преговарачите во Советот и Европскиот парламент постигнаа привремен договор за актот за вештачка интелигенција.
Актот беше формално усвоен од Советот на 21 мај 2024 година и треба да се применува од 2026 година.
