Најголемата грижа на идните родители обично е дали моето дете ќе биде здраво? Денешната технологија им овозможува да одговорат на тоа прашање на различни начини, вклучително и генетска анализа.
Генетскиот скрининг на ембриони не е нов, ниту е контроверзен, особено ако има семејна историја на болести како што се анемија или Хантингтоновата болест – и затоа е неопходно да се проверат ембрионите за да се осигура дека овие сериозни болести не се пренесуваат на идно потомство.
Сепак, како што е откриено од новата истрага на „Hope Not Hate“, американската технолошка компанија можеби планира да оди чекор понатаму, помагајќи им на родителите да ги изберат идните деца врз основа на генетски предвидувања за нивната интелигенција.
Тие тврдат дека можат да ги рангираат ембрионите според карактеристиките како што се коефициентот на интелигенција, висината и ризикот од ментална болест. Ваквата технологија ветува дека ќе може да им овозможи на родителите да ги изберат и оптимизираат карактеристиките на нивните деца како во видео игра.
Heliospect е американски стартап кој сè уште не работи јавно, но на паровите кои сакаат бебе им нуди можност да ги прегледаат ембрионите за коефициент на интелигенција, висина и цела низа други физички и ментални здравствени состојби. Засега нема други компании во САД кои јавно нудат работи како скрининг на коефициент на интелигенција. Но, оваа компанија ги нудеше своите услуги додека беше во фаза на прикриена активност на ограничен број парови.
Компанијата не е клиника за плодност, туку повеќе наликува на технолошка компанија. Сето ова излезе на виделина благодарение на тајната истрага на групата „Hope Not Hate“. Истражувач кој присуствуваше на неколку состаноци со Heliospect во 2023 година, можеше да види понуда за прегледување до 100 ембриони во период од пет години по цена од 50.000 долари.
Како точно функционира овој скрининг?
Неопходно е да се земат пар клетки од ембрионот, од кои потоа се добиваат генетски информации. Клиниката за вештачко оплодување ги обезбедува тие податоци или се испраќаат до трето лице специјализирано за генетска анализа на ембрионите.
Потоа родителите би ги испратиле добиените генетски податоци на „Heliospect“. Тие би ги користеле нивните предвидувачки алгоритми за да анализираат илјадници гени, да ги соберат придонесите за особина на интерес и да направат предвидувања за висината или коефициентот на интелигенција. Во основа, тие нудат прилично широк спектар на особини што ќе им бидат достапни на родителите.
Од што зависи коефициентот на интелигенција?
Делот што е прилично добро познат и неоспорен кога се зборува на оваа тема е дека интелигенцијата е делумно наследена. Постојат многу студии кои ги споредуваат еднојајчаните близнаци со двојајчаните близнаци и покажуваат дека идентичните близнаци се многу повеќе слични за работи како што се образовните достигнувања или резултатите од тестовите за интелигенција, што укажува на тоа дека дел од ова доаѓа од генетиката, а дел од влијанијата од околината, како што се воспитувањето и школувањето.
Она што е потешко е да се најдат вистинските гени кои ја дефинираат интелигенцијата и да се разбере како тие функционираат. Постојат различни гени што ги наследуваме, а кои можеби нема директно да влијаат на нашата интелигенција. Тоа може да биде нешто како имунолошкиот систем, кој, на пример, ќе ни овозможи да не губиме часови на училиште, што ни овозможува да постигнеме подобри резултати на тестовите.
Постои уште еден слој на компликација, а тоа се гените поврзани со, на пример, доброто родителство. Ваквите ефекти е многу тешко да се раздвојат во генетиката, особено кога се работи за сложени особини кои вклучуваат илјадници гени и кога научниците се занимаваат со поголеми збирки податоци, се чини дека повеќе гени имаат ефект.
Тестовите за интелигенција, нивната поврзаност со образовните достигнувања и споредбата на генетиката за да се открие кои гени може да играат улога и колку се тие влијателни, често се контроверзни. Тестовите за интелигенција се проблематични, а исто така, гледањето на образовните достигнувања не успева да препознае колку е повеќеслојна интелигенција. Сите знаеме некој кој академски се истакнува, но можеби не е толку добар во други работи како ориентација, музички способности, духовитост или дури и емпатија – и обратно.
„Heliospect“ во својата презентација тврди дека изборот на „најпаметниот“ од 10-те ембриони би довел до просечно зголемување на коефициентот на интелигенција за повеќе од шест поени, но целосно е невозможно да се тестира веродостојноста на овие тврдења.
Што добиваме со зголемување на коефициентот на интелигенција?
Дури и да е можно да се постигне зголемување на коефициентот на интелигенција за 10 или 20 поени, се поставува прашањето дали тоа е навистина пожелно или постои друга страна на паричката која може да не одведе во поопасна насока. Едно од клучните прашања е, кога правите нешто вакво експериментално, не знаете со сигурност какви други ефекти може да предизвикаат.
Ако избираме ембриони врз основа на интелигенција, дали случајно избираме нешто друго, некоја друга особина или тип на личност? Тоа секако е нешто што многу луѓе би ги натерало да размислат и да внимаваат пред да се впуштат во такви процеси без подлабоко разбирање.
Дека може да има несакани последици од генетската селекција, можеме да погледнеме примери од остатокот од светот и начинот на кој ги одгледуваме животните. Има неколку успешни примери – на пример, крави кои даваат повеќе млеко. Но, ако ги погледнеме кучињата, оние кои интензивно се одгледуваат за одредени особини, многу од нив се знае дека имаат бројни здравствени проблеми.
Кога се навлегува подлабоко во доменот на шпекулации за тоа што би можело да се случи доколку таквите постапки се повторуваат во текот на неколку генерации. Некои поборници на овие технологии повлекуваат паралели со светот на земјоделството, каде што селективното одгледување на домашни животни донесе значителни подобрувања во продуктивноста, но имаше и експерименти кои не поминаа најдобро.
Техно-евгеника
Ова секако се разликува од идеологијата на евгениката што беше промовирана во нацистичка Германија. Станува збор за родителите кои сами одлучуваат за тоа како можат да влијаат на генетиката на своето дете. Меѓутоа, групите кои го истражувале ова прашање, вклучително и Центарот за генетика и општество во Калифорнија, кој долго време работи на оваа тема, истакнаа дека ова е сепак чекор кон она што тие го нарекуваат техно-евгеника.
Тие наведуваат дека и покрај тоа што зборуваме за вид на доброволна ситуација во која луѓето слободно избираат да ја користат оваа технологија, сепак постои проблемот што може да ја нормализира идејата дека постои супериорна и инфериорна генетика, односно дека некои деца се генетски супериорни или инфериорни во однос на други. Тие предупредија дека воведувањето на такви технологии може да го зајакне поширокото верување дека нееднаквоста произлегува од биолошки, а не од социјални причини.
