Романот „Заборав“, најновата книга на писателот Томислав Османли што во издание на „ВиГ Зеница“ од Скопје и беше објавена кон крајот на минатата година, ја доживеа својата промоција сега, на Деновите на македонската култура, една веќе традиционална манифестација која во организација на невладината организација Хрватско-македонска тангента, се случува деновиве во Шибеник.
Романот „Заборав“ го промовираше нашата истакната компаратистка, теоретичарка и литературна критичарка, професорката на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ Д-р Лидија Капушевска-Дракулевска, чија заедничка теоретска книга со Д-р Владимир Мариновски, вчера на пладне исклучително успешно беше претставена на делот од манифестацијата што се одржа на островот Зларин. Претставен и ликовно-поетскиот свет на Владимир Мартиновски на изложба и поетски настап именувани “Музички слики”.
Синоќа во истиот простор се одржа и вонредно успешното, ликовно, поетско и музичко претставување на Владимир Мартиновски кој публиката ја плени со изложбата на 48 графики, со поетскиот исказ на македонски и на хрватски јазик како и со својата атрактивна музичка изведба на кавал.
Инаку, промоциите на новиот македонскиот роман и на ликовно поетското претсравување, се одржаа во присутво на бројни присутни, меѓу кои и поранешниот претседател на Република Хрватска Д-р Иво Јосиповиќ и македонскиот амбасадор Д-р Милаим Фетаи, во репрезентстивниот простор на градска библиотека „Јурај Шижгориќ“. За романот на Османлин аналитичкиот исказ имаше Д-р Лидија Капушевска-Дракулевска, а фрагменти од романот во превод на хрватски јазик читаше поетот, новинар и водител Никола Урукало.
На почетокот од својот говор Проф. Капушевска присутните ги запозна со литературниот опус на Османли, како вовед во нејзиниот промотивен говор за романот „Заборав“. Темата на романот кој говори за феноменот на заборавот и како индивидуален, медицински феномен, но и како социјална дијагноза на современата цивилизација, промоторката ја започна, а во текот на промотивниот исказ и ја надградуваше, со бројни уметнички и книжевно-теориски компаративи: од Платон, Шилер, Џорџ Орвел, Реј Бредбери, Умберто Еко, Георги Господинов, но и на теоретичарите Томас Карлајл, Манфред Остен и Клаус Улрих, за потем да завлезе во анализата на романот „Заборав“.
„Томислав Османли, мошне умешно, го компонирал својот роман“, истакна Д-р Капушевска. Тој пулсира како дијалог на теоријата и практиката, на фактите и фикцијата, на ерудицијата и нарацијата, на документарноста и креативната фантазија. Со други зборови, во романот постојат главно, две Аријаднини нишки кои водат до средиштето на лавиринтското разоткривање на заборавот кои заемно се испреплетуваат, се надополнуваат и се проникнуваат: едната е теориската, медицинска елаборација на феноменот на заборавот презентирана преку докторската дисертација на еден од главните ликови (…) втората нишка опфаќа неколку индивидуални човечки судбини, буквално жртви на виорот на заборавот… Заборав е и роман (фикција), и есеистичко-теориски трактат за феноменот на заборавот, документ за болеста на нашето совремие.“
Подвлекувајќи дека трајната опсесија на Османли и во неговите претходни романи е мистеријата на времето и просторот или категоријата на „хронотопот“, Капушевска укажа дека во романот „Заборав“ „нарацијата е нелинеарна и се движи напред-назад во времето (…), а просторот вообичаено за овој писател е хетероген, па дејството се одвива и во Македонија (Скопје), во Америка (Вашингтон и Њујорк), во Германија (Берлин) и по пат на „приказна во приказна“ и во Грција, но и неодредено ‘некаде во странство’ “, низ академското предавање на еден од ликовите, дадено на англиски јазик. „Во овој роман, конкретизираше Капушевска – дијалозите се водат на скопски сленг, но миксот на балкански (грчки) и светски јазици (англиски, германски, дури и мексикански, хебрејски и Ладино), ја дополнува и ја забогатува вообичаената мултикултурност – уште една амблематска и константна книжевна практика на нашиот автор.“
Таа посочи и низа од други елементи кои ги содржи романот: виртуелните проекции на старите рекламни слогани, стари песни и филмови кои, што проектирани како на екран, паралелно со одреден раскажувачки тек, се доловуваат низ конкретни QR кодови што и читателот може да ги оживува како видеа со својот мобилен апарат; инаку, постапка – истакна проф. Дракулевска-Капушевска – применета и во претходниот роман на Османли, „Столб што пее“ (2022).
„Паралелно со реалното, не ретко, во романот ‘Заборав’ – подвлече таа – егзистира и едно друго, имагинарно ниво на нарација кое се манифестира на повеќе начини: низ сферата на сонот на некои од носечките ликови или преку сцената на ‘преминот’ на границата меѓу животот и смртта (…) или, со мошне оригиналната визија на еден имагинарен воз, закотвен во некое чудно меѓувреме и меѓупростор, додека покрај него минува околниот пејзаж – вистинскиот живот – како некој друг во движење.“
Во опсежниот и аналитички исказ, промоторката даде и бројни, конкретни илустрации на интертекстуалноста и мултикултурноста како својства на најновата, постмодернистичка книга на македонскиот автор. Во заклучниот дел од својот промотивен говор Проф. Д-р Лидија Капушевска-Дракулевска истакна:
„ Романот Заборав на Томислав Османли е и документ, и метафора за севкупната идеја и феноменологија на заборавот и неговата актуелност е несомнена. Покрај длабокиот хуманизам кој провејува на секоја страница, имам впечаток дека и сите лица на самиот автор се испреплетени во рувото на овој роман: талентот за раскажување приказни автентично и луцидно, емотивно, топло и трогателно, но не сентиментално и патетично; драматичноста манифестирана во дејствието и во дијалозите на ликовите, несомнениот сенс за филмот и другите уметнички медиуми…, што ќе рече дека романот Заборав е синтеза на многустраните интереси, таленти и умеења на Томислав Османли.“
